III Rys historyczny miasta Łask

      Źródła archeologiczne niewiele mówią o pradziejach Łasku i jego okolic. Prawdopodobnie jednak począwszy od końca epoki lodowcowej dolina rzeki przyciągała ludzi. Pierwsze ślady osadnictwa datowane są na epokę brązu.
      Pochodzenie nazwy Łask, rodowód Łaskich oraz geneza herbu Korabitów owiane są mgłą tajemnicy. Możemy na ten temat przytaczać tylko mniej lub bardziej prawdopodobne hipotezy. Według nich nazwa Łasku miałaby pochodzić od imienia rycerza Łaska, który z rozkazu Świętopełka miał ponoć zabić w 1008 roku dwoje książąt ruskich Gleba i Borysa. Inna mówi o tym, że to potomkowie rycerzy normańskich o nazwisku Lacy, którzy mieli uciec z Anglii na dwór Bolesława Krzywoustego, są antenatami rodu Łaskich.
      Osada Łask powstała w XI wieku na zachodniej krawędzi Wysoczyzny Łódzkiej, na obszarze zalewowym rzeki Grabi, na szlaku z Krakowa do Poznania. Lokalizacja była korzystna przede wszystkim z tego względu, iż krzyżowały się tu szlaki tranzytowe z Lutomierska do Piotrkowa, z Pabianic do Szadku i Sieradza. Drogom tym odpowiadały później nazwy wychodzących z Łasku ulic. Poza tym dolina Grabi stwarzała dogodne warunki dla rozwoju rzemiosła, rolnictwa i ogrodnictwa.
      Założycielem wsi Łask był w XIV w. Jan, chorąży sieradzki, wnuk Michałka, pierwszego Korabity. Ojcem Jana był Wojciech i to od niego rozpoczyna się drzewo genealogiczne rodu Łaskich. Przodkowie chorążego Jana przybyli do Łasku ze wsi Krowica, położonej w pobliżu Opatówka w ziemi kaliskiej. Przybrali oni nazwisko od nazwy osady, do której przybyli, a ich herbem stał się Korab.

Herb Korab
(Herbarz Polski)
W 1366 r. wybudowany został pierwszy kościół w Łasku

Herb Korab
(1409 r.)
      Miasto Łask zostało lokowane na prawie magdeburskim, takim, jakim cieszyła się Środa Śląska. Prawa miejskie otrzymał Jan z Łasku i Krowicy 2 września 1422 r. od króla Władysława Jagiełły w obozie wojennym nad jeziorem Mielnem na Mazurach. Nowe miasto uzyskało tym samym przywilej uwalniający go od podporządkowania obcej jurysdykcji (zwierzchnictwa innych miast) oraz zwalniający je ze świadczeń na rzecz panującego. Jagiełło zezwolił na odbywanie w Łasku cotygodniowych targów w poniedziałki i corocznych jarmarków w dzień Św. Franciszka (4 października). Dawny owalny kształt wsi zamieniono na czworoboczny plac, czyli rynek. Dokument lokacyjny wystawiony 19 grudnia 1424 r. przez Jana z Łasku na rzecz Macieja Krówki określał warunki, na których otrzymał on wójtostwo miasta Łask.
      Wiek XVI można nazwać złotym okresem w Historii miasta. Dzięki trosce i funduszom prymasa Jana Łaskiego w latach 1517 - 1523 wzniesiono w mieście okazały, murowany kościół w stylu późnogotyckim. Kościół ten powstał na miejscu wcześniej wzniesionej świątyni z 1366 r. Został konsekrowany 6 lutego 1525 r. pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, oraz świętych - Michała Archanioła, Jana Chrzciciela, Anny i Doroty. W 1525 r. erygowano przy nim kapitułę kolegiacką (od tego czasu kościół ma rangę kolegiaty). Najcenniejszym skarbem w kolegiacie jest alabastrowa płaskorzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Najprawdopodobniej dzieło to ofiarował Łaskiemu papież Leon X podczas wizyty prymasa w Rzymie.
      Jan Łaski Młodszy, był najwybitniejszym przedstawicielem reformacji w Polsce. Urodzony podobnie jak wuj w rodzinnym mieście, podróżował dużo po Europie, a jego działalność miała wpływ na rozwój miasta. To m.in. jego zasługą było powstanie w Łopatkach warsztatu drukarskiego, przygotowującego polskie wydania dzieł Erazma z Rotterdamu.
      Czterokrotnie miasto trawiły pożary wywołane prawdopodobnie zawieruchą wojenną. Najpoważniejszy w skutkach pożar, który zniszczył kolegiatę, miał miejsce w 1749 r. (za panowania w Polsce Augusta III). Przebudowano ją w stylu późnego baroku, ołtarze zaś zostały ozdobione w stylu rokokowym. Zawierucha wojenna przyniosła również zarazę, która w latach 1660 - 61 zabiła jedną czwartą mieszkańców. W konsekwencji nastąpił w mieście upadek rzemiosła i handlu, z którego Łask przecież słynął. W tym samym okresie umiera bezpotomnie ostatni z rodu Łaskich Jan Olbracht (1635 r.).
      Zamknął się rozdział miasta z Łaskimi jako właścicielami i mecenasami. W 1660 r Łask stał się własnością Samuela Nadolskiego. Po jego śmierci, żona Anna Nadolska zapisała dobra łaskie Hieronimowi Wierzbowskiemu.
      W 1666 r. wzniesiono kościół Świętego Ducha, najpierw katolicki postawiony w miejscu wcześniejszej kaplicy, przy przytułku dla ubogich. W XIX wieku. służył ewangelikom, a dziś jest kościołem garnizonowym.
      W okresie oświecenia Łask należał do Załuskich, którzy to sprzedali miasto w 1798 r. A. Wyganowskiemu. Do końca XVIII wieku miasto nie odzyskało swojej świetności.
      W 1821 r. miał miejsce w Łasku kolejny wielki pożar. Spłonęły 234 budynki, w tym 199 domów mieszkalnych, co stanowiło ponad 88% ogólnej liczby domów. Skutki tego pożaru dla mieszkańców miasta były dotkliwe, ponieważ oprócz domów mieszkalnych spłonęły także warsztaty pracy. Na zahamowanie przyrostu ludności miasta wpłynął jeszcze jeden pożar, który miał miejsce w marcu 1847 r. Po nim nastąpiła klęska głodu, a na przełomie 1847/1848 r. epidemia cholery. Według doniesień ówczesnych władz Łasku, wymarła 1/5 mieszkańców miasta. Kolejny pożar miał miejsce w 1856 r.
      Mieszkańcy miasta brali czynny udział w obu powstaniach XIX wieku. W 1861 r. miały miejsce patriotyczne demonstracje, które doprowadziły do ucieczki z miasta burmistrza wraz z kilkoma urzędnikami.
      25. października 1790 roku właściciel Łasku, Teofil Wojciech Załuski „organizując w mieście straż pożarną „gniew pański” ułagodził” W opublikowanej przez siebie Ordynacji Miasta Łasku wynika:
a. „N-ro 34” odpowiednik paragrafu, wybiera się Doradcę Ogniowego z określeniem zadań dla niego przypisanych.
b. „N-ro 35”, Porządek od ognia, w którym opisano kto i za co jest odpowiedzialny, podział na zadania i sposób wynagradzania.
      Więcej można przeczytać na stronie OSP Łask w rozdziale „Historia”.
      Ważnym wydarzeniem gospodarczym tego okresu było stworzenie w 1904 roku stacji kolejowej. Jesienią 1914 r. ziemia sieradzka stała się areną działań wojennych. Łask wraz z częścią powiatu znalazł się w niemieckiej strefie okupacyjnej.
      Na mocy Ustawy Tymczasowej Rządu Polskiego z dnia 2 sierpnia 1919 r. o organizacji władz administracyjnych II instancji, nowo utworzony powiat łaski znalazł się w powołanym województwie łódzkim. Pierwszym starostą łaskim został Aleksander Słupczyński. W 1921 r. miasto liczyło 5362 mieszkańców.
      W 1921 r. Łask uczestniczył w powołaniu do życia Związku Gmin Województwa Łódzkiego.
      W 1928 r. ostatni spadkobierca dóbr łaskich - Janusz Szweycer wydzielił 120 ha lasu przy linii kolejowej miedzy Wierzchami i szosą Łask - Pabianice, zamierzając utworzyć Miasto - Las Kolumna.
      W okresie II wojny światowej Łask znajdował się w granicach Rzeszy, w "Kraju Warty". Do obozu koncentracyjnego w Dachau wywieziono m.in. księży i intelektualistów.
      Po wojnie Łask szybko "stawał na nogi".
26 lutego 1945 r. uruchomiono kino Bałtyk. 1945 r. wznowiła działalność Spółdzielnia Spożywców, następnie olejarnia przy Żeromskiego i stolarnia mechaniczna " Spójnia". W 1948 r. powstała w Łasku Tkacka Spółdzielnia "Polkana"
Gwałtowne uprzemysłowienie miasta nastąpiło w latach 60-tych i 70-tych, powstały takie zakłady jak:
"Wólczanka",
"Łaskie Fabryki Mebli",
"Montoprzem"
"Silikaty".
W 1961 r. ukończono budowę Szkoły Podstawowej w Kolumnie,
w 1964 r. oddano do użytku Liceum Ogólno-kształcące.
      Trzeba również wspomnieć o rozbudowanym szkolnictwie zawodowym i średnim zawodowym (Zasadnicza Szkoła Zawodowa i Technikum Ekonomiczne).
      Główną placówką kulturalną w Łasku od 1956 r. jest Łaski Dom Kultury,
drugą placówką kulturalno-oświatową jest od roku 1969 r. Garnizonowy Klub Wojskowy, w którym znalazło siedzibę Kino "Muza".
      W październiku 1987 r. oddano do użytku budynek Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej Ośrodek Sportu i Rekreacji przy ulicy Armii Krajowej.
      Od 19 stycznia 1974 r. funkcjonuje nowy budynek szpitala, który stanął nieopodal starego obiektu przy ulicy Warszawskiej.
W 1973 r. nastąpiło powiększenie miasta o dzielnicę Kolumna.
      Takie firmy jak "Kastor" S.A. (godło "Teraz Polska"), "Instalplast", "Teresa Kopias" czy "Celpol" znakomicie promują nasze miasto i region.
      W latach dziewięćdziesiątych miasto zostało powiększone o nowo wybudowane osiedle "Przylesie". Wkrótce powstała tam parafia z kościołem p.w. Błogosławionej Faustyny Kowalskiej. W 1993 r. otworzono na tymże osiedlu szkołę podstawową.
      Kryta pływalnia, której budowę rozpoczęto w 1996r została oddana do użytku w roku 1998.
      Niezwykle ważnym wydarzeniem dla miasta było ulokowanie w gminie jednostki i lotniska wojskowego (1957 r.). Istniejąca obecnie 32 Baza Lotnicza została sformowana 1 stycznia 2001 roku. Baza jest ściśle związana z regionem, w którym stacjonuje. Dowództwo i kadra utrzymuje kontakty z władzami, instytucjami administracyjnymi, społecznymi i kulturalnymi, szkołami oraz zakładami pracy w regionie.
      W 1994r. liczba mieszkańców Łasku przekroczyła 20000.
      W 2007r. liczba mieszkańców Łasku wynosiła 18734 osób, a mieszkańców Gminy 9816, łącznie ludność Miast i Gmina wynosi 28550 osób. Na terenie gminy oprócz Miasta Łask, znajduje się 48 miejscowości.

Obecny herb miasta Łask

Herb aktualny
Opracował:
dh. Ryszard Kozłowski – wiceprezes Zarządu OMG ZOSP RP w Łasku
1. Z dziejów Łasku - Stanisław Rusin;
2. Z zapisów z innych dokumentów.

Kopiowanie w części lub w całości bez zgody Urzędu Miasta Łask i Zarządu Oddziału Miejsko-Gminnego w Łasku jest zabronione i podlega karze.

Strony: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12